Benjamin Langer, përkthyes: „Jam i kënaqur me të gjitha përkthimet e mia“
Benjamin Langer, i lindur në vitin 1976, ka doktoruar në filologji gjermane dhe punon në Departamentin Ndërkombëtar në Universitetin e Lirë të Berlinit. Ndërmjet viteve 2005 dhe 2009 ai ishte Lektor në Universitetin e Shkupit, fillimisht për Programin e Fondacionit Robert Bosch për Evropën Qendrore dhe Lindore, më pas për DAAD-në. Benjamin Langer është një nga përkthyesit më të njohur nga maqedonishtja në gjermanisht dhe është vlerësuar me çmimin Blazhe Koneski nga Akademia e Shkencave dhe Arteve të Maqedonisë në vitin 2017 për përkthimet e tij letrare. Megjithatë, ai erdhi në Shkup përmes rrugëve alternative:
“Kam kaluar një vit në Budapest gjatë studimeve dhe kam mësuar hungarisht. Meqenëse kisha disa miq që flisnin gjuhën hungareze në Rumani, fillimisht doja të shkoja në zonën kufitare hungarezo-rumune, në Oradea. Atëherë do të kisha mësuar të dyja gjuhët. Megjithatë, Fondacioni Bosch më shihte më shumë për në Evropën Juglindore, pasi një redaksi e re do të ngrihej në Shkup. Nuk dija aq shumë për Maqedoninë atëherë. Kishte shumë pak literaturë. Përveç kësaj, informacionet dhe këndvështrimet ndryshonin edhe varësisht se nga vinin. Ishte e gjitha mjaft emocionuese dhe shqetësuese. Dhe më pas u nisa për në Shkup përmes Rumanisë, ku më ftuan në një dasmë, me një makinë 20 vjeçare që e kisha blerë enkas për këtë qëllim. Kjo ishte makina ime e parë, e cila natyrisht rregullisht kishte defekte”.
Aktivitetet e tij në Shkup përfshinin këshillimin dhe përzgjedhjen e bursave, mbështetjen e paraqitjeve të panaireve tregtare, promovimin e Gjermanisë si vend universitar dhe ligjëratat e mësimdhënies në Departamentin e Gjermanistikës në Universitetin e Shkupit. Ai gjithashtu ndoqi projekte të shumta me studentë, ligjëroi kurse shkrimi kreativ dhe drejtoi një grup teatror. Dhe së fundmi, por jo më pak e rëndësishme, ai u njoftua me gruan e tij aktuale gjatë kohës së tij në Maqedoninë e Veriut.
“Më pas u takuam kur ajo shkoi në Gjermani për të studiuar përsëri. Pas një lidhjeje dyvjeçare në distancë vendosëm të martoheshim, por që doli të jetë mjaft e vështirë. Për kurorëzimin në zyrën e gjendjes civile në Gjermani na duhej një certifikatë e të drejtës për të lidhur martesë, të cilën autoritetet maqedonase nuk mundën të na e lëshonin në formën që kërkuam. Për shkak të një keqkuptimi, që u bë e qartë vetëm pak para datës së kurorëzimit, se ne në fakt nuk kishte leje të martoheshim. Por për fat gjyqtari përgjegjës gjeti një mënyrë në favorin tonë. Pothuajse një vit më vonë, dasma do të bëhej në kishë në Maqedoni, e kombinuar me një aheng të madh. Aty gjetëm një prift që do të ishte i gatshëm ta merrte përsipër këtë detyrë. Por pak para terminit të caktuar, një koleg i tij e merr këtë detyrë përsipër, për të cilin ishte padyshim një problem i madh që unë nuk isha ortodoks maqedonas. Kjo ceremoni martesore rrezikonte të rrëzohej, por më në fund edhe këtu u gjet një zgjidhje. E gjithë kjo krijonte shumë nervozë, por na bëri të vlerësonim edhe më shumë martesën tonë.”
Benjamin Langer filloi të mësojë gjuhën maqedonase sapo mori postin e tij si Lektor në Shkup. Kur ai u pyet në vitin e tij të katërt në vend nëse do të ofronte edhe ushtrime përkthimi në universitet, ai fillimisht ishte në mëdyshje sepse mendonte se maqedonishtja e tij nuk ishte mjaft e mirë. Megjithatë, më në fund ai e provoi dhe ishte shumë i lumtur me këtë aktivitet. Kështu ai filloi të përkthente vetë. Në atë kohë, ai iu përkushtua veçanërisht tregimeve të Vlada Uroševićit, fillimisht me idenë që këto tekste t’i vinte në dispozicion të miqve. Por kur rrjeti TRADUKI mendoi ta ftonte autorin në Panairin e Librit në Lajpcig, përkthimet e Benjamin Langer papritmas ishin të kërkuar. Kështu ai u fut gjithnjë e më thellë në këtë çështje, siç thotë ai. Ai tani ka përkthyer shtatë libra dhe shumë tekste më të shkurtra në gjermanisht. Kur u pyet për botimet më të rëndësishme për të, ai do të dëshironte të përmendte tre botime:
“Në fakt jam i kënaqur me të gjithë librat e mi. Megjithatë, Kushërira ime Emilia nga Vlada Urošević ishte veçanërisht e rëndësishme për mua. Ai ishte autori i parë që unë përktheva dhe ua sugjerova botuesve, dhe më pas gjeta një botues shumë të mirë – u botua nga dtv Premium – dhe ishte një libër shumë i mirë dhe i komentuar! Elke Schmitter madje botoi një portret të autorit në Spiegel në atë kohë. Së bashku udhëtuam për në Shkup për të takuar Urosheviqin. Sigurisht që do të doja të përmendja edhe Pirej nga Petre M. Andreevski, botim i Guggolz Verlag. Ka shumë fjalë në këtë libër që nuk janë më në përdorim apo janë dialektore dhe nuk janë në asnjë fjalor. Kam pasur mbështetje nga djali dhe nipi i autorit, të cilëve u kam dërguar vazhdimisht lista me fjalë. Kur nuk kishin mundësi të më ndihmonin vetë, pyetnin të moshuarit në fshatin e origjinës së Andreevskit. Ishte shumë emocionuese dhe argëtuese. Kështu u ndjeva edhe për titullin e tretë, vëllimin me tregime Burri im nga Rumena Buzharovska, i cili u botua nga Suhrkamp. Toni specifik dhe zgjuarsia e pamëshirshme e këtyre raporteve nga transmetueset e zemëruara femra ishin gjithashtu sfida në vete, por kishte një shkëmbim të madh me autorin dhe lektoren. Fakti që bashkëpunimi me botuesit ishte i mrekullueshëm dhe kishte komente të shumta shumë të bukura vlen për të gjithë librat e përmendur. Deri tani kam qenë shumë me fat.”
Photo-Credit: Efi Longinou